Sosyal ağların yükselişi sadece dijital dönüşümü değil, dijital toplumu da beraberinde getiriyor. ABD’de sosyal ağlardaki hareketlilik son aylarda gerçek hayatı birebir etkiler hale geldi. Vatandaşlar için sosyal ağlar, adeta birer demokrasi aracına dönüştü.
İnsanlar kendine yakın görüşlerde insanlarla tanışıyor, örgütleniyor ve sisteme karşı koyuyor. Yakın zamanda Twitter’da örgütlenen #BlackLiveMatters ve Kongre Binası İşgali hareketlerinin ardından, Reddit kullanıcıları batmakta olan GameStop’un hisselerinin yükselmesini sağlayarak Wall Street’e karşı birleşti. Olayın detaylarını birlikte inceleyelim.
Gamestop neden batıyordu ve hisseleri nasıl yükseldi?
Öncelikle Gamestop’tan biraz bahsedelim. Blockbuster’dan bir yıl önce kurulan GameStop, fiziksel mağaza zinciri ile oyun satışı yapıyordu. Kullanıcıların çevrimiçi pazar yerlerine kayması ile şirketin işleri kötüye gitti. Batmaya başlayan şirketin, hisseleri de düşüş trendindeydi.
Bu esnada Pandemi ile birlikte dijitalleşmenin artması, kullanıcıların yeni ilgi alanlarına yönelmesine de yol açtı. Aslında yıllardır, borsa işlemleri bir grup insanın organize hareket etmesiyle şekilleniyor. Ancak dijitalin devreye girmesi, kripto para dünyasında da gördüğümüz gibi, sade vatandaşın da borsada önemli bir rol oynamasını sağlıyor.
Reddit forumu r/WallStreetBets de bunun bir eseri. Forum 15 Eylül 2020’de Bloomberg’e haber oldu. Haberde profesyonel yatırımcıların, r/WallStreetBets gibi forumlardan nasıl faydalandığını da aktarılıyordu.
Her şey tek bir gönderi ile başladı
Gelelim GameStop hisselerine. Bundan bir yıl önce delayni isimli bir kullanıcı, Gamestop hisselerinin piyasa tarafından değerinin altına düşürüleceğini iddia etti. “GameStop Yatırım Tezi” başlıklı gönderi, detaylı bir şekilde hisselerin ne kadar zamanda ne fiyata düşeceğini belirtiyordu.
r/WallStreetBets topluluğunun GameStop hisselerinin kontrolünü ele alması, ilk etapta sadece forumda konuşulan bir şakaydı. Ancak zamanla bu şaka gerçeğe dönüşmeye başladı. Forumdaki topluluğun amacı ise düşüşe oynayan Wall Street yatırımcılarına müdahale ederek, onları cezalandırmaktı.
Düşüşe oynama nedir? Nasıl yapılır?
Zira GameStop batsa dahi, hisselerinin düşeceği öngörüsü üzerinden kazanç sağlamak mümkün. “Düşüşe oynama” dediğimiz “short” kavramı da buna dayanıyor. Wall Street kodamanları, belli bir komisyon karşılığında hisse ödünç alıyor ve onları yüksek fiyattan sattıktan sonra, fiyatlar düştüğünde hisseleri daha ucuza satın almış oluyor.
Bu taktiği batan bir şirket üzerine uyguladığınızda, hisseleri geri vermek zorunda kalmadığınız için karınız ve kazancınız artıyor. Ancak bu modelde hisse değeri artarsa, para kaybetmeye başlıyorsunuz. Hissedarlar, hisselerini geri isteyebiliyor ya da hisse komisyonu ücretleri artış gösteriyor. Bu nedenle düşüşe oynayanlar, yüksek fiyatlardan hisse satın almak zorunda kalıyor ve hisseler de buna bağlı olarak artış göstermeye devam ediyor.
GameStop’a yatırım yapanlardan ziyade, düşüşe oynayan çok daha geniş bir kitle söz konusu. Burada GameStop’ın 69.7 milyon hissesi olmasına rağmen, düşüşe oynanan 71.2 milyon hisseden bahsediyoruz.
Bu senaryoda, hisselerin düşüşüne bu kadara para yatıran kişi varken, başka yatırımcılar da kısa vadeli al-sat işlemleri için GameStop hisselerini tercih edecek. Özetleyecek olursak, ortaya bir şişirilmiş bir hisse fiyatı çıkacak ve insanlar bu fiyat üzerinden gelir elde edecek. Bu Wall Street kodamanlarının yıllardır uyguladığı bir yöntem. Ancak sosyal ağlar ve fintechlerin hızı, yatırımların yönünü değiştirebiliyor.
Fintechlerin sürece katkısı
Robinhood gibi uygulamalar, sade vatandaşın yatırım yapmasını kolaylaştırırken, Wall Street’in planlarını bozabiliyor. Robinhood’da hisse alım-satımının ötesinde hisse opsiyonları satın almanız da mümkün. Eğer bir hissenin düşeceğinden ya da artacağından eminseniz, “şu tarihte x fiyata” alacaksın diyerek, hisse alımını otomatize edebilirsiniz. Bu sayede son kullanıcılar cep telefonları ile, kolayca yatırımcıya dönüşebiliyor ve daha ucuz fiyata hisse opsiyonu satın alarak, kar marjını artırıyor.
Robinhood gibi uygulamaların sağladığı kolaylıklar, r/WallStreetBets gibi topluluklarla birleştiğinde, insanlar topluluğun bir parçası olmak ya da arkadaşlarına hava atmak amacıyla belli başlıklar altında hisse alım satımı gerçekleştiriyor.
Genellikle profesyonel yatırımcıların denetiminde olan bu topluluklar, esasında kendi fikirlerine sahip değil. Basit bir tabirle, Wall Street piyasası tarafından yönlendiriliyor ve piyasanın istediği yönde hareket etmesini sağlayan birer topluluk aracına dönüşüyorlar. Topluluğun da farkında olduğu bu durum, GameStop hisseleriyle birlikte değişti. r/WallStreetBets’i hafife alan alan Wall Street yatırımcıları, topluluk tarafından trollendi.
5 milyar dolarlık trolleme
R/ WallStreetBets topluluğu liderliğinde pek çok kişi, şu anda hisselerin düşeceği tahminine değil, artacağı tahminine para yatırıyor. Peki, bu süreç nasıl ilerledi?
Açıkçası her şey, WallStreetBets’teki insanların GameStop’ın değerinin düşük olduğuna ve hisse senedinin yükseleceğine karar vermesi üzerine başladı. Topluluktaki sade vatandaşlar, GameStop hisse opsiyonlarını nasıl satın aldıklarına dair bir çok gönderi paylaştı. Bu, GameStop için hisse senedi fiyatını artırdı. Yukarıda da anlattığımız üzere; kullanıcılar, fiyatı dengelemek için hisse senedi almak zorunda kaldı ve daha fazla kişi opsiyon satın aldıkça, yatırımcılar da daha fazla hisse senedi aldı.
Yükselen hisse senedi, bazı düşüşe oynayanların açıklarını kapatması ve hisse fiyatlarını daha da yukarı göndermesi gerektiği anlamına geliyordu. 26 Ocak itibariyle, 2021’de düşüşe oynayan satıcılar, sadece GameStop’taki hisselerinin konumları nedeniyle 5 milyar dolar civarında trollendi
